Trong bất kỳ công trình xây dựng nào, đặc biệt là nhà xưởng đây là nơi diễn ra các hoạt động sản xuất, chứa các thiết bị sản xuất và vật liệu dễ cháy, chính vì thế việc đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC) là vô cùng quan trọng. Hệ thống PCCC không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ hỏa hoạn, mà còn đảm bảo an toàn cho người lao động, bảo vệ tài sản và giúp doanh nghiệp tránh khỏi những thiệt hại lớn về kinh tế.
Để đáp ứng nhu cầu này, việc áp dụng các tiêu chuẩn PCCC mới nhất vào thiết kế nhà xưởng là điều kiện cần thiết và không thể thiếu. Vậy các tiêu chuẩn PCCC hiện hành yêu cầu ra sao? Hãy cùng khám phá để hiểu rõ hơn về những nguyên tắc quan trọng.
Thiết kế nhà xưởng cần đáp ứng các điều kiện an toàn về phòng cháy chữa cháy như sau:
- Trang bị nội quy, biển báo, biển cấm, sơ đồ hoặc biển chỉ dẫn về phòng cháy chữa cháy, thoát nạn sao cho phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy hoặc theo quy định của Bộ Công an.
- Thành lập đội ngũ phòng cháy chữa cháy tại cơ sở hoặc chuyên ngành phù hợp với loại hình hoạt động, đảm bảo nhân lực được đào tạo nghiệp vụ phòng cháy chữa cháy và luôn trong tư thế sẵn sàng đáp ứng yêu cầu chữa cháy tại chỗ.
- Phải có phương án chữa cháy được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
- Hệ thống điện, chống tĩnh điện, chống sét, các thiết bị điện, sinh nhiệt và sử dụng nguồn nhiệt, nguồn lửa phải đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy theo đúng các quy chuẩn, tiêu chuẩn hoặc quy định từ Bộ Công an.
- Trang bị hệ thống giao thông, thông tin liên lạc phục vụ công tác chữa cháy, hệ thống cấp nước, cơ sở dữ liệu phòng cháy chữa cháy cùng hệ thống truyền tin báo sự cố, hệ thống báo cháy, chữa cháy, ngăn cháy, thoát khói và thoát nạn, các phương tiện phòng cháy chữa cháy, thiết bị cứu người, tất cả phải đáp ứng đủ về số lượng và chất lượng, phù hợp với quy chuẩn hoặc quy định của Bộ Công an.
- Nhà xưởng phải có giấy chứng nhận thẩm duyệt thiết kế, văn bản thẩm duyệt thiết kế (nếu có), cùng văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu phòng cháy chữa cháy từ cơ quan cảnh sát phòng cháy chữa cháy.
Đối với nhà xưởng khung thép tiền chế có diện tích vượt quá khoang ngăn cháy, thiết kế nhà xưởng cần tuân thủ các điều kiện sau:
- Cần có các biện pháp ngăn chặn cháy lan, thông qua kết cấu xây dựng hoặc hệ thống phòng cháy chữa cháy phù hợp.
- Đảm bảo các giải pháp tăng cường giới hạn chịu lửa cho các cấu kiện xây dựng chính, tuân thủ quy chuẩn và tiêu chuẩn kỹ thuật về phòng cháy chữa cháy, nhằm giảm nguy cơ sụp đổ khi xảy ra hỏa hoạn.
Khi lập dự án và thiết kế xây dựng mới, cải tạo, hoặc thay đổi công năng của nhà xưởng, thiết kế nhà xưởng cần đáp ứng các yêu cầu về phòng cháy chữa cháy như sau:
- Vị trí xây dựng: Đảm bảo khoảng cách an toàn về phòng cháy chữa cháy với các công trình lân cận.
- Bậc chịu lửa: Phù hợp với quy mô và tính chất hoạt động của nhà xưởng; có giải pháp ngăn ngừa cháy lan giữa các hạng mục trong nhà xưởng và với các công trình xung quanh.
- Công nghệ và hệ thống kỹ thuật: Công nghệ sản xuất, hệ thống điện, chống sét, chống nổ, chống tĩnh điện cùng các hệ thống kỹ thuật, vật tư, thiết bị được bố trí phải đảm bảo yêu cầu an toàn về phòng cháy chữa cháy.
- Lối thoát hiểm và an toàn thoát nạn: Đảm bảo có lối thoát và đường thoát nạn, thiết bị chiếu sáng, biển báo chỉ dẫn thoát nạn, hệ thống thông gió chống tụ khói, và phương tiện cứu người để hỗ trợ thoát nạn nhanh chóng và an toàn.
- Hệ thống giao thông và bãi đỗ xe chữa cháy: Đảm bảo kích thước và tải trọng của các phương tiện chữa cháy cơ giới, hệ thống cấp nước đáp ứng đầy đủ yêu cầu phục vụ công tác chữa cháy.
- Hệ thống báo cháy và chữa cháy: Số lượng, vị trí lắp đặt và các thông số kỹ thuật của hệ thống báo cháy, chữa cháy phải phù hợp với đặc điểm và tính chất hoạt động của nhà xưởng.
Nhiều nhà xưởng nhỏ chỉ cần tuân thủ các quy định cơ bản về phòng cháy chữa cháy (PCCC) mà không nhất thiết phải có thiết kế nhà xưởng hoặc thực hiện thẩm duyệt PCCC. Tuy nhiên, đối với nhà xưởng có khối tích từ 3.000m³ trở lên, việc này trở thành yêu cầu bắt buộc, dựa theo Phụ lục V - Danh mục dự án, công trình, phương tiện giao thông cơ giới thuộc diện thẩm duyệt thiết kế về PCCC ban hành kèm theo Nghị định 136/2020/NĐ-CP.
Hồ sơ đề nghị thẩm duyệt thiết kế PCCC cần có:
- Văn bản đề nghị: Chủ đầu tư gửi văn bản yêu cầu xem xét và cho ý kiến về phòng cháy chữa cháy; nếu có ủy quyền, phải kèm theo văn bản ủy quyền hợp lệ.
- Quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư: Áp dụng cho nhà xưởng sử dụng vốn đầu tư công.
- Giấy tờ xác minh quyền sử dụng đất và chấp thuận đầu tư: Bao gồm văn bản chấp thuận chủ trương đầu tư xây dựng, giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (nếu có), giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc các văn bản chứng minh quyền sử dụng đất hợp pháp cho nhà xưởng sử dụng các nguồn vốn khác.
- Giấy xác nhận đủ điều kiện kinh doanh PCCC: Cấp cho đơn vị thiết kế cùng với thuyết minh thiết kế cơ sở, thể hiện rõ các yêu cầu về giải pháp phòng cháy chữa cháy.
Các quy định này nhằm đảm bảo an toàn phòng chống cháy nổ cho nhà xưởng có quy mô lớn và tính chất phức tạp, góp phần bảo vệ tài sản và an toàn cho người lao động.
Trong nhà xưởng, có nhiều nguyên nhân có thể gây ra cháy nổ, bao gồm:
- Vật liệu dễ cháy: Các vật liệu như giấy, gỗ, vải, dầu mỡ,… thường có mặt trong nhà xưởng. Khi tiếp xúc với nguồn nhiệt, chúng dễ dàng bốc cháy và nhanh chóng lan rộng, làm tăng nguy cơ hỏa hoạn.
- Nguyên liệu và sản phẩm hóa học: Các chất như dầu, xăng, chất lỏng dễ cháy và chất oxy hóa đều có thể phát sinh cháy nổ nếu gặp điều kiện thích hợp. Chúng tạo nên môi trường nguy hiểm trong sản xuất và lưu trữ nếu không được quản lý cẩn thận.
- Hệ thống điện: Hệ thống điện trong nhà xưởng nếu không được bảo trì tốt hoặc bị quá tải có thể dẫn đến hỏng hóc dây điện, gây ra tia lửa và dẫn đến cháy. Các dây điện bị hỏng hoặc đứt cũng là nguyên nhân phổ biến gây cháy nổ trong nhà xưởng.
- Thiết bị, máy móc: Động cơ, bơm, hệ thống nhiên liệu, và máy nén có thể phát sinh cháy nổ khi gặp sự cố hoặc lỗi kỹ thuật. Đặc biệt, các thiết bị cũ hoặc không được kiểm tra định kỳ có nguy cơ phát sinh cháy cao hơn.
- Hàn, cắt kim loại: Các công việc hàn, cắt thường tạo ra nhiệt độ cao và tia lửa. Nếu không thực hiện các biện pháp an toàn phòng cháy như che chắn và kiểm tra khu vực làm việc, tia lửa có thể bắt lửa các vật liệu dễ cháy, gây ra cháy nổ.
- Lỗi chủ quan của con người: Những thói quen không an toàn như hút thuốc, sử dụng nguồn lửa mở, hoặc bất cẩn khi làm việc có thể dẫn đến hỏa hoạn. Việc không tuân thủ quy tắc phòng cháy chữa cháy cũng là nguyên nhân lớn gây ra nhiều vụ cháy nổ không đáng có trong nhà xưởng.
Các nguyên nhân trên đòi hỏi thiết kế nhà xưởng cần tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp an toàn để hạn chế nguy cơ cháy nổ, bảo vệ con người và tài sản.
Trước khi bắt tay vào thiết kế hệ thống PCCC, bước đầu tiên là khảo sát kỹ lưỡng mặt bằng và môi trường xung quanh công trình. Điều này giúp nắm rõ đặc điểm của nhà xưởng, như quy mô, các khu vực có nguy cơ cháy nổ cao và tính chất của vật liệu lưu trữ. Dựa trên kết quả khảo sát, các giải pháp phù hợp sẽ được đề xuất nhằm tối ưu hóa hệ thống phòng cháy chữa cháy cho công trình.
Sau khi hoàn tất đánh giá ban đầu, các kỹ sư sẽ tiến hành lập bản vẽ chi tiết và mô hình hóa hệ thống PCCC. Bản vẽ này phải đáp ứng các quy chuẩn kỹ thuật và yêu cầu an toàn PCCC hiện hành, thể hiện rõ các vị trí của thiết bị báo cháy, chữa cháy, các lối thoát hiểm, cũng như hệ thống cấp nước chữa cháy. Việc mô hình hóa giúp tối ưu hóa thiết kế và dễ dàng điều chỉnh khi cần, từ đó đảm bảo tính khả thi và hiệu quả của hệ thống trong thực tế.
Trước khi đưa hệ thống vào sử dụng, cần thực hiện các bước kiểm tra nghiêm ngặt nhằm đảm bảo chất lượng và sự phù hợp của hệ thống PCCC. Các chuyên gia sẽ đánh giá tính hiệu quả của hệ thống, kiểm tra các thông số kỹ thuật, thử nghiệm các thiết bị chữa cháy, và xác định xem hệ thống có đáp ứng đầy đủ các yêu cầu an toàn theo quy định không. Việc thẩm định này giúp tối thiểu hóa nguy cơ cháy nổ và đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định khi xảy ra sự cố.
Việc tuân thủ các tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy trong thiết kế nhà xưởng không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ an toàn lao động và tài sản. Một hệ thống PCCC được thiết kế và triển khai đúng chuẩn giúp giảm thiểu nguy cơ cháy nổ, bảo vệ sức khỏe người lao động, và đảm bảo sự hoạt động bền vững của doanh nghiệp.
Để đảm bảo nhà xưởng của bạn đạt các tiêu chuẩn PCCC cao nhất, hãy liên hệ với BIC ngay hôm nay. Đội ngũ chuyên gia của chúng tôi sẽ tư vấn và hỗ trợ toàn diện trong thiết kế nhà xưởng, giúp bạn yên tâm phát triển sản xuất trong môi trường an toàn và tuân thủ pháp luật.
