Trong lĩnh vực xây dựng công nghiệp, đặc biệt là nhà xưởng sản xuất, bản vẽ thiết kế nhà xưởng không chỉ đơn thuần là sơ đồ kỹ thuật mà chính là nền tảng để tổ chức dây chuyền sản xuất, hệ thống công năng và đảm bảo vận hành hiệu quả lâu dài. Tuy nhiên, một trong những điểm yếu lớn nhất mà nhiều dự án gặp phải chính là khoảng cách giữa thiết kế và thực tế thi công. Thiếu giám sát chặt chẽ, những bản thiết kế dù tối ưu đến đâu cũng có thể bị "bóp méo" trong quá trình triển khai.
Chính vì vậy, câu hỏi "Đơn vị thiết kế có hỗ trợ giám sát thi công không?" không còn là vấn đề phụ, mà cần được đặt lên bàn ngay từ giai đoạn ký hợp đồng. Việc một đơn vị thiết kế có hay không tham gia vào giám sát thi công sẽ quyết định trực tiếp đến mức độ đồng bộ giữa bản vẽ – hiện trường – vận hành, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng công trình, tiến độ và chi phí đầu tư.
Là đơn vị thiết kế nhà xưởng nhiều năm kinh nghiệm, BIC hiểu rõ vai trò đặc biệt quan trọng của giám sát thi công, nhất là với các dự án yêu cầu kỹ thuật cao như nhà xưởng thực phẩm, kho lạnh, phòng sạch GMP hoặc nhà máy đa tầng. Bài viết này sẽ giúp chủ đầu tư nắm rõ: khi nào thiết kế cần đi kèm giám sát, lợi ích cụ thể là gì, và nên làm rõ những điều khoản nào để tránh rủi ro trong quá trình triển khai.
Trong thực tế triển khai các dự án công nghiệp, không phải đơn vị thiết kế nhà xưởng nào cũng cung cấp dịch vụ giám sát thi công, và cũng không phải chủ đầu tư nào hiểu rõ sự khác biệt giữa các mô hình dịch vụ hiện nay. Việc thiếu thống nhất ngay từ đầu giữa thiết kế và giám sát có thể dẫn đến sự sai lệch nghiêm trọng trong quá trình thi công xây dựng, điều này gây lãng phí tài chính, mất kiểm soát tiến độ, thậm chí ảnh hưởng đến vận hành sau này.
Dịch vụ thiết kế nhà xưởng là hình thức phổ biến với các đơn vị thiết kế nhỏ hoặc các dự án có ngân sách hạn chế. Đơn vị thiết kế chỉ bàn giao hồ sơ bản vẽ (kiến trúc, kết cấu, cơ điện...) cho chủ đầu tư, và chấm dứt vai trò tại thời điểm đó.
Rủi ro: Không còn ai đại diện cho "ý đồ thiết kế" tại công trường; nếu đội thi công không hiểu đúng hoặc làm sai, chủ đầu tư rất khó phát hiện sớm.
Với mô hình này, đơn vị thiết kế đảm nhận toàn bộ chuỗi dịch vụ: từ khảo sát – lên ý tưởng – lập bản vẽ – lập dự toán – thi công – và giám sát xuyên suốt quá trình thi công.
Lợi ích: Đảm bảo tính nhất quán cao giữa thiết kế và thực tế. Chủ đầu tư chỉ cần làm việc với một đối tác, giúp tiết kiệm thời gian và công sức.
Giám sát thi công trong lĩnh vực nhà xưởng không giống như giám sát dân dụng thông thường. Cần phải đảm bảo:
- Hiểu rõ hệ thống kỹ thuật phức tạp: điện, cấp thoát nước, thông gió, hệ thống PCCC, cơ sở hạ tầng nội bộ...
- Đọc hiểu bản vẽ chi tiết và logic công năng sản xuất: dây chuyền, phân khu sạch – bẩn, luồng người - vật tư – thành phẩm...
- Kiểm soát chất lượng vật tư và kỹ thuật thi công thực tế.
- Ghi nhận sai lệch giúp điều chỉnh kịp thời, giảm phát sinh chi phí lâu dài.
Chính vì vậy, nếu đơn vị thiết kế nhà xưởng không trực tiếp tham gia giám sát, chủ đầu tư sẽ phải hợp tác với một đội ngũ giám sát có chuyên môn tương đương, hoặc phụ thuộc vào đội thi công tự báo cáo, điều này dẫn đến xung đột lợi ích và rủi ro các quy trình không được thông qua.
Câu trả lời là: Nên – nếu bạn muốn đảm bảo công trình được thi công đúng như thiết kế. Đặc biệt trong các dự án nhà xưởng thực phẩm, nhà máy tiêu chuẩn ISO/GMP hoặc công trình sản xuất đặc thù, một sai lệch nhỏ cũng có thể gây ra hậu quả lớn về vận hành, cấp phép hoặc chất lượng sản phẩm.
Khi một đơn vị thiết kế nhà xưởng có khả năng kiêm luôn vai trò giám sát thi công, điều đó không chỉ thể hiện năng lực kỹ thuật toàn diện, mà còn mang lại lợi ích chiến lược cho chủ đầu tư – cả về tiến độ, chất lượng và hiệu quả vận hành sau này. Dưới đây là ba lợi ích cốt lõi:
Bản vẽ nhà xưởng không chỉ là hình ảnh phối cảnh hay mặt bằng tổng thể mà là tổng hợp của tất cả các chi tiết kỹ thuật quan trọng: kết cấu móng, kết cấu thép, tải trọng sàn, hệ thống điện – nước – thoát hiểm, cấp khí – xử lý nước thải...
Chỉ khi người thiết kế trực tiếp giám sát tại công trình, họ mới có thể:
- Phát hiện và điều chỉnh sai lệch ngay từ đầu.
- Truyền đạt rõ ràng ý tưởng thiết kế cho đội thi công.
- Hạn chế tình trạng sai thiết kế gây lãng phí thời gian và tiền bạc.
Kết quả: công trình giữ được toàn vẹn chất lượng kỹ thuật như bản vẽ ban đầu, đặc biệt quan trọng trong các xưởng đạt chuẩn ISO, GMP, LEED…
Một công trình nhà xưởng được thiết kế chuẩn nhưng thi công kém chất lượng sẽ trở nên vô dụng. Khi đơn vị thiết kế đồng thời đảm nhận giám sát, họ sẽ chủ động:
- Kiểm tra chủng loại và nguồn gốc vật tư.
- Giám sát quy trình thi công kết cấu, đường điện, PCCC đúng tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn.
- Đảm bảo nhà thầu thi công tuân thủ đầy đủ các thông số về độ dốc nền, chống thấm, thoát nước, thông gió, bố trí máy móc...
Điều này đặc biệt cần thiết với các công trình có tiêu chuẩn khắt khe, như nhà xưởng thực phẩm, xưởng cơ khí chính xác, phòng sạch dược phẩm...
Việc sai sót trong thi công gây ra nhiều hệ lụy tài chính:
- Phải dừng thi công để sửa chữa.
- Phát sinh vật tư và nhân công ngoài dự toán.
- Trễ tiến độ bàn giao ảnh hưởng đến kế hoạch sản xuất.
Khi có đội ngũ thiết kế giám sát trực tiếp:
- Các lỗi sai được ngăn chặn từ sớm.
- Chủ đầu tư không phải mất thời gian “chạy theo sửa lỗi”.
- Giữ vững ngân sách, tối ưu tổng chi phí đầu tư nhà xưởng.
Một đơn vị thiết kế giám sát sẽ đảm bảo quy trình công trình và chịu trách nhiệm xuyên suốt cho chất lượng cuối cùng. Với các dự án công nghiệp có yêu cầu khắt khe, đây không chỉ là lựa chọn hợp lý mà còn là giải pháp tối ưu để đảm bảo hiệu quả đầu tư dài hạn.
Một bản hợp đồng thiết kế nhà xưởng không chỉ là sự thỏa thuận về bản vẽ, mà còn là cam kết trách nhiệm kỹ thuật và mức độ đồng hành của đơn vị thiết kế trong suốt quá trình xây dựng. Trên thực tế, nhiều chủ đầu tư vì thiếu kinh nghiệm nên không làm rõ vai trò giám sát ngay từ đầu, dẫn đến hiểu nhầm, thiếu phối hợp hoặc phát sinh chi phí không lường trước.
Để tránh những rủi ro này, dưới đây là 3 nội dung bắt buộc phải làm rõ trước khi ký kết:
Đây là câu hỏi đầu tiên và quan trọng nhất. Trong nhiều trường hợp, chủ đầu tư tưởng rằng đơn vị thiết kế sẽ giám sát thi công, trong khi hợp đồng chỉ dừng lại ở việc bàn giao bản vẽ kỹ thuật.
Do đó, cần:
- Yêu cầu đơn vị thiết kế ghi rõ trong hợp đồng: có hoặc không có giám sát.
- Nếu có: xác định loại giám sát là gì – giám sát định kỳ, giám sát kỹ thuật hay chỉ hỗ trợ từ xa?
- Nếu không: chủ đầu tư nên chủ động thuê đội ngũ giám sát độc lập có hiểu biết sâu về hệ thống công nghiệp.
Lưu ý: Hỗ trợ kỹ thuật khi cần thiết cần được làm rõ bằng điều khoản cụ thể, tránh hiểu nhầm và tranh chấp sau này.
Nếu đơn vị thiết kế nhà xưởng có giám sát thi công, bạn cần yêu cầu làm rõ:
- Phạm vi giám sát: Bao gồm những hạng mục nào? Kết cấu, điện – nước, hệ thống PCCC, hệ thống xử lý môi trường,..
- Tần suất giám sát: Sẽ có mặt tại công trường bao nhiêu lần/tuần? Có xuống thực tế khi nghiệm thu từng giai đoạn?
- Cách xử lý sai lệch: Có quyền yêu cầu dừng thi công để điều chỉnh hay chỉ dừng ở mức tư vấn?
Một bản hợp đồng thiết kế chuyên nghiệp phải thể hiện rõ các điều khoản giám sát này bằng văn bản, không chỉ qua lời nói.
Trong các dự án nhà xưởng có kỹ thuật phức tạp như:
- Nhà xưởng thực phẩm cần giám sát theo tiêu chuẩn GMP, HACCP.
- Xưởng sản xuất cơ khí chính xác cần kiểm soát rung chấn, nền móng, cấp điện ổn định.
- Nhà máy logistics cần đảm bảo lưu thông luồng xe nâng, lối thoát hiểm, chữa cháy...
Việc thuê giám sát độc lập có chuyên môn sâu là giải pháp bảo vệ quyền lợi chủ đầu tư, đảm bảo:
- Phản biện kỹ thuật với nhà thầu thi công.
- Đánh giá tính đúng/sai giữa thực tế và thiết kế.
- Đưa ra đề xuất cải tiến hợp lý trong quá trình thi công mà vẫn giữ nguyên công năng vận hành.
Nếu đơn vị thiết kế có khả năng giám sát, chủ đầu tư có thể cân nhắc dùng đội ngũ nội bộ hỗ trợ thêm. Nhưng nếu thiết kế chỉ cung cấp bản vẽ, không có giám sát, không hỗ trợ kỹ thuật tại hiện trường, thì việc thuê đội giám sát riêng là điều bắt buộc.
Giám sát thi công không phải là phần phụ mà là mắt xích quan trọng nối liền bản vẽ với thực tế công trình. Làm rõ vai trò, phạm vi và mức độ trách nhiệm của đơn vị thiết kế ngay từ đầu chính là cách để chủ đầu tư kiểm soát rủi ro và tối ưu hiệu quả đầu tư.
Trong quá trình đầu tư xây dựng nhà xưởng, thiết kế đúng là bước khởi đầu, nhưng thi công đúng mới là đích đến. Sự vênh lệch giữa bản vẽ và hiện trường không chỉ gây tốn kém chi phí mà còn kéo theo hàng loạt rủi ro về kỹ thuật, pháp lý và vận hành lâu dài.
Chính vì vậy, việc lựa chọn một đơn vị thiết kế có năng lực giám sát thi công là yếu tố quyết định đến hiệu quả sử dụng công trình và tính bền vững của khoản đầu tư.
Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp thiết kế – giám sát – triển khai đồng bộ, hãy liên hệ BIC, chúng tôi sẽ là đối tác chiến lược có chuyên môn, kinh nghiệm thực chiến và khả năng đồng hành cùng bạn trong từng giai đoạn thi công.
