Xu hướng xanh đang trở thành tâm điểm trong nhiều lĩnh vực từ nông nghiệp, giao thông cho đến công nghiệp và đô thị. Trong ngành xây dựng, xanh hóa không chỉ là giải pháp ứng phó với biến đổi khí hậu mà còn là chiến lược phát triển bền vững, tiết kiệm năng lượng và nâng cao chất lượng sống. Tại Việt Nam, ngày càng nhiều dự án áp dụng các tiêu chuẩn công trình xanh, đặc biệt trong lĩnh vực thiết kế xây dựng và thiết kế nhà xưởng công nghiệp, nơi đòi hỏi sự kết hợp hài hòa giữa công năng, chi phí và tác động môi trường. Bài viết sau, BIC sẽ phân tích rõ hơn về xu hướng này và những lợi ích mà nó mang lại cho doanh nghiệp cũng như toàn xã hội.
Xu hướng xanh trong xây dựng là việc áp dụng các giải pháp kỹ thuật tiên tiến nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, đồng thời nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, tài nguyên và tối ưu hóa vận hành công trình. Từ khâu thiết kế đến thi công và vận hành, xu hướng thiết kế nhà xưởng xanh hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, tiết kiệm chi phí lâu dài và bảo vệ sức khỏe người sử dụng.
Không nên nhầm lẫn giữa việc áp dụng xu hướng xanh và giải pháp tiết kiệm chi phí trong xây dựng:
- Tiết kiệm chi phí thường chỉ chú trọng giảm chi phí đầu tư ban đầu, có thể dẫn đến lựa chọn vật liệu giá rẻ hoặc phương pháp thi công ngắn hạn.
- Ngược lại, xu hướng xanh tập trung vào giải pháp thiết kế xây dựng xanh, sử dụng xu hướng và vật liệu thân thiện môi trường nhằm giảm tiêu thụ năng lượng, tiết kiệm tài nguyên và tăng tuổi thọ công trình.
Mặc dù chi phí đầu tư ban đầu có thể cao hơn, nhưng xu hướng xanh mang lại hiệu quả kinh tế vượt trội trong dài hạn thông qua giảm chi phí vận hành, bảo trì và cải thiện chất lượng sống.
Để thúc đẩy phát triển xu hướng xanh, nhiều công trình tại Việt Nam đang hướng đến đạt các tiêu chuẩn đánh giá uy tín như:
- LOTUS – do Hội đồng Công trình Xanh Việt Nam (VGBC) phát triển, phù hợp với điều kiện khí hậu trong nước.
- EDGE – tập trung vào tối ưu hiệu quả năng lượng, nước và vật liệu.
- LEED – bộ tiêu chuẩn quốc tế được sử dụng tại nhiều quốc gia phát triển.
Việc áp dụng các tiêu chuẩn này khuyến khích doanh nghiệp tăng cường ứng dụng vật liệu xanh trong thiết kế nhà xưởng, khu công nghiệp, cao ốc văn phòng và các loại hình xây dựng khác.
Xu hướng xanh đang trở thành một hướng đi tất yếu trong ngành xây dựng hiện đại, không chỉ vì yếu tố môi trường mà còn bởi những giá trị lâu dài và bền vững mà xu hướng này mang lại. Khi được ứng dụng đúng cách, xu hướng xanh tạo ra sự cân bằng giữa hiệu quả kinh tế, trách nhiệm xã hội và chất lượng sống, những điều mà các công trình truyền thống khó có thể đáp ứng đồng thời.
Về mặt môi trường, việc tích hợp các giải pháp xanh trong quá trình thiết kế xây dựng giúp giảm đáng kể lượng phát thải, hạn chế tiêu thụ năng lượng hóa thạch, và sử dụng tài nguyên thiên nhiên một cách hợp lý hơn.
Các hệ thống chiếu sáng tự nhiên, thông gió chéo, và vật liệu cách nhiệt hiệu quả không chỉ giúp tiết kiệm năng lượng mà còn góp phần làm dịu tác động tiêu cực của công trình đến khí hậu xung quanh.
Xu hướng xanh mở ra nhiều lợi thế cạnh tranh rõ rệt. Giá trị tài sản được nâng cao không chỉ nhờ chất lượng thi công, mà còn bởi uy tín thương hiệu gắn liền với các tiêu chuẩn xanh như LEED, EDGE hay LOTUS.
Quan trọng hơn, chi phí vận hành và bảo trì được tối ưu đáng kể , một yếu tố đặc biệt quan trọng đối với các dự án thiết kế nhà xưởng tiết kiệm năng lượng, nơi mức tiêu thụ điện và nước thường ở quy mô lớn và liên tục.
Những công trình được định hướng theo thiết kế xây dựng bền vững thường mang lại môi trường sống và làm việc thông thoáng, dễ chịu, giảm thiểu các yếu tố ô nhiễm và độc hại trong không khí.
Đối với các không gian sản xuất hay văn phòng, điều này còn góp phần nâng cao năng suất lao động và tinh thần của nhân sự, một giá trị vô hình nhưng vô cùng quan trọng.
Xu hướng xanh không chỉ là lựa chọn mang tính thời điểm, mà là chiến lược dài hạn, đem lại lợi ích đồng đều cho môi trường, nhà đầu tư và cộng đồng sử dụng. Chính vì vậy, việc tích hợp tư duy xanh ngay từ bước đầu của mỗi dự án, đặc biệt trong các lĩnh vực như thiết kế nhà xưởng hay quy hoạch đô thị sẽ ngày càng trở thành tiêu chuẩn.
Tại Việt Nam, làn sóng xây dựng xanh đang ngày càng lan rộng, không chỉ giới hạn ở các khu đô thị lớn mà còn dần hiện diện trong các khu công nghiệp, nhà máy và các dự án hạ tầng quy mô. Dưới đây là những xu hướng nổi bật đang định hình tư duy thiết kế xây dựng theo hướng bền vững và thân thiện với môi trường.
Sự thay đổi đầu tiên đến từ chính những vật liệu tạo nên công trình. Các loại gạch không nung, bê tông nhẹ, sơn không chứa hợp chất hữu cơ bay hơi (VOC) hay gỗ tái chế đang dần thay thế vật liệu truyền thống. Việc sử dụng các loại vật liệu này không chỉ giúp giảm phát thải CO₂ trong quá trình sản xuất, mà còn tạo tiền đề cho các giải pháp thiết kế xây dựng xanh, hạn chế ô nhiễm và nâng cao chất lượng không gian sống.
Trong lĩnh vực thiết kế nhà xưởng, việc chọn vật liệu có khả năng cách nhiệt, chống nóng và ít phát sinh bụi mịn đang trở thành yếu tố quan trọng để đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường mới.
Các công trình hiện đại đang tận dụng tối đa các yếu tố tự nhiên để giảm thiểu sự phụ thuộc vào năng lượng nhân tạo. Ánh sáng tự nhiên được khai thác thông minh thông qua hệ cửa sổ, giếng trời; luồng không khí được dẫn truyền nhờ thông gió chéo, giúp giảm tải cho hệ thống làm mát.
Đối với thiết kế nhà xưởng tiết kiệm năng lượng, đây là giải pháp then chốt nhằm hạ chi phí vận hành và tăng hiệu suất làm việc trong môi trường sản xuất. Mái cách nhiệt, lớp phủ chống nóng, và bố trí mặt bằng hợp lý đang được các kiến trúc sư tích cực ứng dụng.
Việc tích hợp xu hướng kỹ thuật số đang mở ra một kỷ nguyên mới trong ngành xây dựng. Các xu hướng như BIM (Building Information Modeling) giúp mô phỏng và kiểm soát toàn bộ vòng đời công trình ngay từ giai đoạn thiết kế. Hệ thống IoT được sử dụng để giám sát tiêu thụ năng lượng, trong khi năng lượng mặt trời và xử lý nước thải tại chỗ giúp giảm áp lực lên hạ tầng đô thị.
Đây chính là nền tảng cho một hệ sinh thái thiết kế xây dựng bền vững, thông minh và linh hoạt, phù hợp với mục tiêu phát triển công nghiệp xanh trong tương lai.
Không gian xanh đang dần trở thành yếu tố không thể thiếu trong các công trình hiện đại, kể cả với những mô hình tưởng chừng như khô khan như nhà xưởng hay kho logistics. Từ sân vườn, tường cây đứng cho đến giếng trời và vườn mái, mọi yếu tố đều được tính toán để đảm bảo hài hòa giữa thẩm mỹ, vi khí hậu và công năng.
Việc tích hợp cảnh quan xanh vào thiết kế nhà xưởng không chỉ nâng cao hình ảnh doanh nghiệp mà còn cải thiện môi trường làm việc, giúp giảm stress và tăng năng suất lao động cho nhân sự.
Dù xu hướng xanh đang ngày càng khẳng định vai trò trong ngành xây dựng, quá trình ứng dụng vào thực tiễn tại Việt Nam vẫn còn đối mặt với nhiều rào cản. Những thách thức này không chỉ đến từ yếu tố kỹ thuật, mà còn từ cơ chế chính sách, nhận thức thị trường và chi phí đầu tư.
Nhiều chủ đầu tư và nhà thầu vẫn còn xem việc triển khai các giải pháp xanh như một “giá trị gia tăng” thay vì một yêu cầu cốt lõi trong quy trình thiết kế xây dựng. Do đó, các công trình xanh thường chỉ xuất hiện trong các dự án quy mô lớn hoặc thuộc lĩnh vực công, trong khi đại đa số công trình dân dụng và công nghiệp vẫn ưu tiên tiêu chí chi phí thấp và thi công nhanh.
Một trong những rào cản lớn nhất là chi phí đầu tư ban đầu để triển khai xu hướng xanh từ vật liệu, hệ thống kỹ thuật đến tư vấn thiết kế. Với những doanh nghiệp có ngân sách hạn chế, đặc biệt là trong lĩnh vực thiết kế nhà xưởng, chi phí cao khiến họ do dự khi cân nhắc đầu tư vào các giải pháp tiết kiệm năng lượng hay xử lý nước thải.
Tuy nhiên, cần nhìn nhận rằng chi phí đầu tư chỉ là một phần quan trọng hơn là lợi ích lâu dài về vận hành, bảo trì và giá trị thương hiệu mà xu hướng xanh mang lại.
Nguồn lực kỹ thuật về thiết kế xây dựng xanh tại Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn hoàn thiện. Số lượng đơn vị có kinh nghiệm thực tế trong triển khai các tiêu chuẩn LEED, LOTUS hay EDGE còn hạn chế. Điều này ảnh hưởng đến khả năng tư vấn và triển khai các giải pháp phù hợp cho từng loại công trình, đặc biệt là các công trình công nghiệp đòi hỏi tính toán kỹ lưỡng như thiết kế nhà xưởng tiết kiệm năng lượng.
Dù Chính phủ Việt Nam đã có định hướng phát triển công trình xanh, nhưng các chính sách ưu đãi về tài chính, thuế hoặc tín dụng xanh vẫn chưa thực sự đồng bộ và dễ tiếp cận. Việc thiếu khung pháp lý rõ ràng cũng khiến doanh nghiệp gặp khó trong việc triển khai các dự án xanh đúng chuẩn và được công nhận.
Để xu hướng xanh thực sự đi vào thực tiễn, các đơn vị thiết kế đóng vai trò then chốt không chỉ là người kiến tạo giải pháp, mà còn là cầu nối giữa mục tiêu bền vững và khả năng triển khai cụ thể trong từng dự án.
Một đơn vị thiết kế chuyên nghiệp sẽ giúp chủ đầu tư đánh giá toàn diện từ điều kiện khí hậu, hướng nắng gió, đặc điểm công năng đến chi phí vận hành lâu dài. Từ đó đưa ra các giải pháp thiết kế xây dựng xanh phù hợp, không rập khuôn, không lãng phí.
Trong lĩnh vực thiết kế nhà xưởng, vai trò của tư vấn thiết kế càng trở nên quan trọng hơn khi cần cân bằng giữa yếu tố công năng, chi phí và hiệu quả môi trường. Việc lựa chọn vật liệu cách nhiệt, tổ chức mặt bằng hợp lý, bố trí hệ thống thông gió tự nhiên hay lắp đặt năng lượng mặt trời phải được cân nhắc kỹ ngay từ đầu thay vì sửa chữa hoặc nâng cấp về sau với chi phí cao hơn gấp nhiều lần.
Không chỉ đơn thuần là nhà thiết kế, các đơn vị tiên phong về xu hướng xanh còn đóng vai trò định hướng, cập nhật xu thế và đồng hành cùng doanh nghiệp trong suốt vòng đời công trình từ thiết kế, thi công đến vận hành.
Xu hướng xanh không còn là một khái niệm viển vông hay chỉ dành riêng cho các dự án cao cấp. Tại Việt Nam, xu hướng này đang dần trở thành tiêu chuẩn mới trong thiết kế xây dựng, đặc biệt là đối với các công trình quy mô lớn như khu công nghiệp, nhà máy, trung tâm logistics hay cao ốc văn phòng.Với vai trò tiên phong, các doanh nghiệp trong ngành xây dựng, đặc biệt là các đơn vị thiết kế nhà xưởng cần chủ động tiếp cận, học hỏi và tích hợp các giải pháp xanh ngay từ giai đoạn khởi đầu dự án.
BIC tự hào là đơn vị chuyên thiết kế xây dựng và nhà xưởng công nghiệp theo định hướng công nghệ xanh, cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp kiến tạo công trình bền vững, hiệu quả và thân thiện với môi trường.
