Hồ sơ thiết kế nhà xưởng công nghiệp là tập hợp các bản vẽ, thuyết minh kỹ thuật và dự toán được lập để triển khai thi công công trình. Bộ tài liệu này giúp chủ đầu tư, kỹ sư và nhà thầu xác định chính xác giải pháp thiết kế xây dựng, ước tính vật tư, chi phí và đảm bảo công trình đáp ứng quy định kỹ thuật. Như BIC lưu ý, hồ sơ thiết kế nhà xưởng chính là chìa khóa quyết định tính an toàn, công năng, thẩm mỹ và cả chi phí đầu tư của dự án. Việc đầu tư một bộ hồ sơ thiết kế đầy đủ còn giúp tiết kiệm chi phí và đảm bảo công năng sử dụng an toàn, hiệu quả lâu dài. Nhờ vậy, hồ sơ thiết kế nhà xưởng rõ ràng sẽ giúp rút ngắn thời gian xin phép, hạn chế sai sót trong thi công và thuận tiện cho việc mở rộng hoặc cải tạo sau này.
Theo Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi 2020), thiết kế xây dựng công trình bao gồm nhiều bước: thiết kế sơ bộ, thiết kế cơ sở và các thiết kế kỹ thuật triển khai (FEED, thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công). Với công trình nhà xưởng, chủ đầu tư có thể phê duyệt quy trình thiết kế 2 bước (thiết kế cơ sở và bản vẽ thi công) hoặc 3 bước (thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật, bản vẽ thi công) tùy theo yêu cầu dự án. Cụ thể:
Thiết kế sơ bộ được lập trong Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, thể hiện ý tưởng và phương án tổng thể ban đầu của dự án. Giai đoạn này mô tả sơ bộ vị trí, quy mô, công năng và lựa chọn công nghệ, thiết bị chính của nhà xưởng; đồng thời đánh giá sơ bộ mặt bằng, bố trí dây chuyền và ước tính khái toán chi phí đầu tư. Hồ sơ sơ bộ giúp cơ quan chức năng, nhà đầu tư nắm được định hướng chung và quyết định chủ trương đầu tư.
Thiết kế cơ sở lập trong Báo cáo nghiên cứu khả thi hoặc Báo cáo kinh tế – kỹ thuật đầu tư. Hồ sơ này bao gồm bản vẽ phương án sơ bộ và bản thuyết minh cơ bản về giải pháp kiến trúc, kết cấu và hệ thống kỹ thuật. Cụ thể, phần thuyết minh thiết kế cơ sở tóm tắt vị trí công trình, quy mô, phương án kiến trúc-cấu trúc chủ đạo, dây chuyền sản xuất, an toàn cháy nổ, môi trường và liệt kê các tiêu chuẩn áp dụng. Các bản vẽ thiết kế cơ sở gồm mặt bằng tổng thể, sơ đồ công nghệ, phương án kiến trúc định hình, phương án kết cấu chính và hệ thống hạ tầng kỹ thuật (cấp điện, cấp nước, thoát nước, PCCC…). Hồ sơ cơ sở thường dùng để xin cấp phép xây dựng và làm cơ sở lập dự toán chi tiết sau này.
Đây là giai đoạn chi tiết hóa sau khi thiết kế cơ sở được phê duyệt. Hồ sơ này bao gồm các bản vẽ thi công chi tiết cuối cùng và thuyết minh kỹ thuật bổ sung. Các bản vẽ hoàn chỉnh thể hiện đầy đủ kích thước, vật liệu, cấu tạo chi tiết các hạng mục kiến trúc, kết cấu và hệ thống (điện, nước, PCCC, thông gió…) theo tiêu chuẩn quy định. Nội dung thiết kế kỹ thuật thi công phải “đầy đủ các thông số kỹ thuật, vật liệu sử dụng và chi tiết cấu tạo… phù hợp với tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật được áp dụng, bảo đảm đủ điều kiện để triển khai thi công”. Giai đoạn này giúp nhà thầu thi công có đủ thông tin chính xác để hoàn thiện xây dựng công trình.
Một bộ hồ sơ thiết kế nhà xưởng đầy đủ thường bao gồm các thành phần sau:
Thiết kế kiến trúc nhà xưởng bao gồm bản vẽ mặt bằng tổng thể, mặt bằng các tầng (nếu có), bản vẽ mặt đứng, mặt cắt nhà xưởng. Các bản vẽ này xác định quy mô công trình, kích thước cửa ra vào, lối thoát hiểm, hệ thống thông gió và chiếu sáng. Thường kèm theo phối cảnh 3D minh họa và sơ đồ bố trí cửa, lối di chuyển, giải pháp thông thoáng. Nội dung này giúp hình dung tổng thể công năng và thẩm mỹ của nhà xưởng.
Thiết kế kết cấu nhà xưởng bao gồm bản vẽ chi tiết móng (điện cực, bể móng), khung thép chính (cột, dầm, giàn mái), sàn nền và các kết cấu giằng nối. Trong nhà xưởng tiền chế, bản vẽ kết cấu sẽ thiết kế kết cấu khung thép, hệ giằng, bu lông neo, lan can, thang thép… để đảm bảo chịu lực và ổn định. Thông thường, hồ sơ kết cấu cũng bao gồm các chi tiết liên kết thép, cách bố trí dầm cầu trục (nếu có), đảm bảo thi công chính xác theo tiêu chuẩn kỹ thuật.
Tổng hợp các bản vẽ hệ thống này được gọi chung là hồ sơ MEP (Mechanical – Electrical – Plumbing) trong công trình công nghiệp. Phần này bao gồm sơ đồ chiếu sáng, cấp điện sản xuất, vị trí trạm biến áp, tủ điện; hệ thống cấp thoát nước cho sản xuất và sinh hoạt; sơ đồ thông gió, điều hòa không khí; cũng như hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC) gồm đường ống chữa cháy, đầu phun sprinkler, bình chữa cháy, lối thoát hiểm, hệ thống báo cháy. Bản vẽ MEP/PCCC thể hiện vị trí và đường đi của ống dẫn, cáp điện, thiết bị máy bơm, quạt hút khói,… giúp nhà thầu lắp đặt đúng yêu cầu.
Thuyết minh thiết kế chính là tài liệu văn bản giải thích chi tiết phương án thiết kế được chọn. Phần thuyết minh sẽ nêu tóm tắt vị trí xây dựng, quy mô, công năng các phân khu (nhà máy, kho, nhà văn phòng, phụ trợ), vật liệu chính sử dụng, tính toán sơ bộ tải trọng. Đồng thời trình bày các yếu tố PCCC, bảo vệ môi trường, an toàn lao động và giải pháp kỹ thuật chủ yếu. Cuối thuyết minh liệt kê các tiêu chuẩn và quy chuẩn quốc gia áp dụng trong thiết kế (ví dụ TCVN, QCVN về kết cấu thép, bê tông, điện, PCCC, môi trường…). Mục tiêu là minh bạch giải pháp thiết kế và chứng minh hồ sơ tuân thủ quy định hiện hành.
Bảng dự toán chi phí xây dựng sẽ tính toán chi tiết khối lượng và chi phí dự kiến cho toàn bộ công trình. Dự toán liệt kê lượng vật liệu (thép, bê tông, vật liệu hoàn thiện, ống dây điện…), công lao động, thiết bị thi công và các chi phí khác. Việc lập dự toán chi tiết giúp chủ đầu tư xác định ngân sách, theo dõi chi phí khi thi công và làm cơ sở đối chiếu giá thầu của nhà thầu. Trong hồ sơ thiết kế, dự toán thường được tổng hợp từ khối lượng do bản vẽ thiết kế cung cấp.
Hồ sơ thiết kế nhà xưởng công nghiệp phải tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn và quy chuẩn xây dựng hiện hành. Các bản vẽ và phép tính chịu lực được thực hiện theo TCVN (tiêu chuẩn Việt Nam) và hướng dẫn ngành liên quan. Ví dụ như TCVN 4456 (thiết kế nền, móng), TCVN 5574 (thiết kế nhà công nghiệp khung thép), các tiêu chuẩn thiết kế điện công nghiệp, tiêu chuẩn PCCC, quy chuẩn an toàn lao động trong công nghiệp…
Ngoài ra, các quy định PCCC (QCVN 06/2023/BXD) và quy chuẩn môi trường cũng bắt buộc áp dụng. Hồ sơ thiết kế phải thể hiện rõ cách thức tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật để công trình đạt yêu cầu về an toàn, kết cấu và chức năng. Nhà thiết kế cần tham khảo chi tiết các văn bản pháp lý, tiêu chuẩn quốc gia về xây dựng và ngành công nghiệp để bổ sung vào thuyết minh và bản vẽ, đảm bảo công trình đạt chuẩn chất lượng và an toàn.
Hồ sơ thiết kế nhà xưởng đầy đủ, chính xác là nền tảng quan trọng để đảm bảo dự án đạt yêu cầu về kỹ thuật, thẩm mỹ và hiệu quả đầu tư. Chủ đầu tư nên ưu tiên hợp tác với đơn vị thiết kế chuyên nghiệp, nhiều kinh nghiệm để lập hồ sơ chi tiết từ giai đoạn đầu. Một hồ sơ thiết kế tốt sẽ giúp định hướng phương án xây dựng hợp lý, tính toán chính xác vật tư, giảm chi phí phát sinh và tránh sai sót trong thi công. Đầu tư đúng mức cho bước thiết kế sẽ mang lại lợi ích lâu dài về chất lượng công trình và tiết kiệm kinh phí đầu tư cho chủ đầu tư. Liên hệ BIC để được tư vấn phương án thiết kế xây dựng nhà xưởng công nghiệp và hỗ trợ tư vấn hồ sơ pháp lý trong lĩnh vực ngành nghề mà doanh nghiệp đang đầu tư.
